Ông sinh ra và lớn lên tại thôn Yên Việt, xã Đông Cứu, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. Biệt danh là gái Hinh
Nhà nghèo, con đông (ông là một trong 7 anh chị em), nên tuổi thơ của Xuân Hinh nếm trải nhiều khó khăn, vất vả. 10 tuổi, Xuân Hinh học cách đi buôn. Tuy nhiên, ông có niềm đam mê ca hát ngay từ nhỏ.
Năm 1977, khi đang học phổ thông, Xuân Hinh trúng tuyển vào Đoàn dân ca quan họ Bắc Ninh. Đến năm 1983, Xuân Hinh thi đỗ vào trường Sân khấu Điện ảnh, ngành hát dân ca. Xuân Hinh được giữ lại làm giảng viên trong trường, nhưng anh từ chối.
Năm 1988, Xuân Hinh tham gia diễn tiết mục chèo Cu Sứt trong Festival Cười ở Cung Văn hóa Hữu nghị Việt Xô, được khán giả khen ngợi.
Vì những cống hiến xuất sắc của ông trên lĩnh vực sân khấu, ông đã được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân.
Ông đã diễn thành công trong nhiều vở, như: Người ngựa, ngựa người, Lý Toét xử kiện, Xuân Hinh đi hỏi vợ, Xuân hinh đi hát karaoke, Xuân Hinh đi khám bệnh, Chồng rượu vợ đề, Xuân Hinh đi thi người mẫu...
