Chương 23Phê Bình một cách gián tiếpMột hôm, Charles Webb đi thăm một trong những nhà máy của ông vào giờ nghỉ trưavà bắt gặp vài công nhân đang hút thuốc ngay dưới tấm biển,cấm hút thuốc.Ông bước đến trao cho mỗi người một đứa cigar.Các cậu này,nếu như các cậu hút ở bên ngoài,tôi hoàn toàn tăng thành diện hút thuốc đây.Những công nhân này biết mình bị bắt quả tang đang vi phạm nội quy,nhưng họ vẫn tháng phục cách ông nhắc nhở nhẹ nhàng khéo léo và vẫn giữ được thể diện cho họ.Ai lại không quý trọng một con người như thế?John Wanamaker cũng sử dụng cách này.Ông thường đi một dòng quanh cửa hàng lớn của mình ở Philadelphia mỗi ngày.Có lần ông nhìn thấy một người khách đang đứng đợi ở một quầy thanh toán,trong khi các nhân viên bán hàng thì cứ đứng cười nói chen nhau ở một góc xa xa.Wanamaker lẳng lặng ra phía sau quầy và phục vụ cho người khách nọ.Sau đó ông trao món hàng của khách cho những người bán hàng để gói lại,mà không hề quở rách một lời nào,rồi tiếp tục đi kiểm tra.Các quan chức nhiều khi bị phê phắn vì lý do khó tiếp cận.Vấn đề là cho các thuộc cấp của họ không muốn sếp của mình bị quá nhiều khách khứa quấy rạy.Clark Landford,thị trưởng của Orlando, bang Florida,thường la rạy các nhân viên về việc họ không cho phép người lạ đến gặp ông.Ông chủ trương thực hiện chính sách mở cửa,Nhưng những thường dân muốn vào đều bị thư ký và người quản lý của ông chặn lại.Cuối cùng ông thị trưởng tìm được một giải pháp.Ông dẹp cái cửa lớn khỏi văn phòng của mình.Nhân viên dưới quyền ông dẫn ngay được một thông điệp.Ông thị trưởng đã có được một chính sách quản lý thật sự mở cửa từ ngày đó trở đi.Nhiều người thường bắt đầu bằng một lời khen chân thành,tiếp sau đó là từ nhân và kết thúc bằng một nhận xét phê phán.bằng một nhận xét phê phán.Chẳng hạn trong khi tìm cách thay đổi thái độ lơ đỉnh trong học tập của con bạn,bạn có thể nóiCha mẹ thực sự tự hào về con Johnny àbởi vì con được xếp hạng cao hơn trong học kỳ này.Nhưng nếu con chăm chỉ hơn nữa cho môn đại số,các kết quả sẽ còn khá hơn nữa.Trong trường hợp này,Johnny có thể cảm thấy được khuyến khíchcho đến khi cậu ta nghe từ Nhân.Từ lúc đó, cậu ta có thể nghi ngờ về sự thành thật của lời khen ban đầu.Đối với cậu,lời khen xem ra chỉ là một sự chuẩn bị khôn khéo để đi tới một nhận xét phê vắng.Thế là bạn đã đánh mất sự tin cậy của cậu và sẽ không đạt được mục đích nữa.Bạn có thể khắc phục dễ dàng điều này bằng cách thay đổi từ nhân thành từ vạ.Lời nhắc nhở ấy sẽ như thế này.Cha mẹ thực sự tự hào về con Johnny à,vì trong học kỳ này con được xếp hạng cao hơn.Và nếu con cứ tiếp tục cố gắng chăm chỉ như vậy thì điểm đại số của con cũng có thể được nâng cao cùng với các môn khác do học kỳ tới.Johnny sẽ chấp nhận lời khen đó bởi vì nó không kéo theo một nhắc nhở về thất bại.Việc người khác gián tiếp chú ý tới những thiếu sót của mình sẽ làm cho những người nhạy cảm rất cảm kích.trong khi họ có thể cảm thấy rất khó chịu trước bất kỳ lời phê phán trực tiếp nào.Mark Jacob ở Woonsocket,đảo George kể lại cho lớp học của tôi cách bà thuyết phục những công dân xây dựngdọn dạp sạch sẽ sân dường của bà mỗi ngày khi họ thi công mở rộng quay nhà bà như sau.Mấy ngày đầu khi đi làm dầy,bà Jacob thấy sân nhà đầy những mẫu gỗ rơi chảy khắp nơi.Bà không muốn làm phật ý những người thợ xây cho ép gì,nên bà cùng các con nhặt nhạnh mọi thứ,chất gọn gàng vào một góc sau khi thợ đã ra dậy.Sáng hôm sau, bà gọi riêng người quảng đốc vào và bảo,tôi rất vui khi ông giữ dịnh cái bồn qua xinh tươi sạch sẽ phía trước và không làm cho những người láng giềng khó chịu.Từ đó trễ đi,dùng của nhà vẫn đang được sửa chữa,bà và các con không cần phải dọn dẹp mà sân dường nhà họ vẫn luôn gọn gàng.Ngày 8 tháng 3 năm 1887,nhà hùng biện Henry Ward Beecher qua đời.Chủ nhật sau đó,người ta mời Lyman Abbott đọc điếu chăn.Ông viết đi, viết lại, trao chuốt từng câu chữ.Sau đó ông đọc nó cho bà vợ nghe.Ý tứ của bài điếu chăn thật ra cũng nghèo nàng như hầu hết các bài điếu chăn bình thường khác.Nếu ứng xử theo kiểu thông thường,hắn là bao giờ sẽ nói?Ông Lai Minh,ông viết thế này thì kinh khủng quá đi.Không được đâu, bài điếu chăn này sẽ khiến cho người ta ngủ gục mất thôi.Nó cứ như là một quyển bách khoa toàn thư.Lẽ ra ông phải viết rõ hơn,sao từng ấy năm giảng dạy chứ?Tại sao ông không nói một cách tự nhiên như một người bình thường đi?Tôi *** chắc là ông sẽ mất hết danh tiếng nếu như ông đọc bài này đấy.Tuy nhiên bà đã không nói những lời lẽ khiếm nhã như thế,mà chỉ nhận xét rằng bài này sẽ là một bài báo tuyệt vời cho tờ tạp chí Bắc Mỹ.Nói cách khác,bà khen nó và đồng thời gợi ý một cách tế nhị rằng nó không thích hợp khi là một bài điếu văn.Lại mình hiểu ngay vấn đề,xé bài viết của ông và chuẩn bị cẩn thận rồi tự nói lời tưởng niệm mà không hề dùng đến một văn bản viết nào cả.Bài điếu dân hôm đó đã làm cho bao người phải rơi lệ và được đánh giá là bài điếu dân hay nhất của ông.Con người giống có bản chất kiêu hãnh tự nhiên.Việc nói thẳng ra rằng người nào đó sai lầm chính là một sai lầm lớn nhất.Nguyên tắc 23.Góp ý sai lầm của người khác một cách gián tiếp.